Thế nào là giỏi?

Tớ băn khoăn điều này từ rất lâu rồi. Đạt điểm cao trên lớp là giỏi. Đậu vô trường đại học tốt là giỏi. Đạt học bổng là giỏi. Chỉ thế thôi sao?

Những băn khoăn này của tớ bắt nguồn từ việc tớ đi du học. Khi tớ kể chuyện mình đi du học khi mới chỉ học cấp ba cho người khác, họ thường bảo tớ giỏi. Chỉ là, tớ không biết việc đó khiến tớ ‘giỏi’ ở chỗ nào. Tớ chưa kể gì về những nỗ lực của tớ, chỉ nói là “được đi du học” thôi. Có thể là tớ làm điều gì đó đáng khâm phục thật, nhưng cũng có thể tớ chả làm gì cả và chỉ dựa hơi gia đình để đi. Tại sao mọi người lại khen tớ giỏi nhanh chóng thế?

Tớ cũng thường thấy báo chí đưa tin về các anh chị đậu vào các trường đại học top cạnh tranh, còn những bạn đậu vô trường thường thôi thì lướt mãi mới thấy lẻ bóng vài bài. Thế nhưng nếu có một bạn hoàn cảnh khó khăn, phải chăm chỉ học ngày đêm để kiếm học bổng và thuyết phục bố mẹ mãi thì mới được cho đi học đại học nhỏ trong thành phố – một trường đại học chả có tí danh tiếng gì – thì sao? Đối với tớ, bạn ấy giỏi ngang hàng với các anh chị vô trường top. Chỉ là cái giỏi của bạn ấy khác. Nó là một cái giỏi ‘kém may mắn’ vì không dễ được ‘khen’ như những cái hào nhoáng, dễ thấy hơn.

Vậy nên tớ cho rằng, giỏi là một lời khen chứa đầy những định kiến, phân cấp xã hội, và tính chủ quan. Nhiều người dễ buông những lời khen như vậy chỉ sau khi cân nhắc cái ở ngoài, trong khi cái ở trong mới đáng là tiêu chí nên dựa vào để khen. Tiêu chí đáng ra cũng nên khác nhau, nên dựa vào xuất phát điểm của mỗi người chứ không chỉ mỗi họ chạy đến cây thứ mấy rồi. Thế nhưng ai lại có thời gian quan tâm sâu đến vậy chứ? Vô hình chung, xã hội từ đó mà đặt nặng những “danh hiệu” hơn là “nỗ lực” hay “trải nghiệm”.

Không đạt điểm cao vẫn giỏi. Không đậu vô trường đại học top vẫn giỏi. Không đạt học bổng vẫn giỏi. Tớ chọn không đặt nặng việc được khen “giỏi” hay không nữa. Cậu cũng vậy, được không? Tớ thấy các bạn tầm tuổi tớ thường dễ bị áp lực phải “giỏi” vì xung quanh có quá nhiều người “giỏi”. Thế nhưng làm thế nào để cậu biết là cậu giỏi rồi, chỉ khi đạt được những giải thưởng giống như người khác ư?

Tớ tin là tớ giỏi bằng người khác nếu tớ nỗ lực bằng hoặc hơn cả họ và chọn từ chối tin tưởng những lời khen bủa vây xung quanh. Dù sao “giỏi được khen” cần có may mắn, mà tớ thì chả biết kiểm soát may rủi thế nào. Tớ sẽ tự đánh giá tớ giỏi bao nhiêu bằng bao xa tớ đã đi và những trải nghiệm tớ có. Vậy thôi, không áp lực vì “giỏi” nữa. Tớ có tiềm năng để giỏi, và tất cả mọi người đều vậy.

Tác giả: 2 và 2

——————

Cảm ơn tác giả đã chia sẻ bài viết trên Group Scholarship Hunters. Chị mong rằng là dù thế nào chăng nữa, cả nhà cũng sẽ luôn tự hào về thành tích của bản thân. Chỉ cần không bỏ cuộc, mỗi ngày cố gắng một chút, thì dù mình nghĩ nó bé nhỏ thế nào, cũng là một sự giỏi giang nhất định rồi.

Tag và chia sẻ bài viết đến bạn bè em nhé